,

Situational Awareness – wees je bewust van je omgeving

Iedereen heeft het al wel eens meegemaakt: rondlopen op straat, verdiept in gedachten, een smsje sturend, je totaal onbewust van je omgeving. Als je geluk hebt val je in een fontein, met wat minder geluk loop je zonder kijken de drukke straat over of word je beroofd van je dierbare GSM.

Een aanval komt – meestal – niet zonder voorbereiding. Misschien heb je de voorbereiding niet gezien, maar ze is er bijna altijd. Iemand die je wil aanvallen of beroven heeft altijd wel een scenario in zijn of haar hoofd.

Je bewust zijn van je omgeving is een van de pijlers van een goede zelfverdediging. Om op tijd te kunnen reageren dien je eerst het gevaar te zien aankomen.

Externe focus versus interne focus

Zelfverdediging begint reeds met je er van bewust te zijn dat er potentiële gevaren zijn. “Zoiets gebeurt hier niet”, “dit is een veilige stad”, “ik heb dat allemaal niet nodig”… het zijn voorbeelden van hoe mensen rationaliseren waarom ze niet moeten opletten of zichzelf effectief leren verdedigen.

Deze ontkenning, en potentieel gevaarlijk situaties niet (willen) zien zijn de reden dat – als er iets gebeurt – je waarschijnlijk veel te laat zal zijn met reageren. Er is niet steeds politie, veiligheidspersoneel of een kameraad in de buurt die je kan helpen; het begint met verantwoordelijk te nemen voor je eigen veiligheid.

In de wereld van de zelfverdediging worden een aantal kleurcodes gebruikt om de niveaus van alertheid aan te geven. Hieronder volgen de meest gebruikte kleurcodes met wat uitleg.

 

  • ZELFVERDEDIGING KLEURCODE – WIT ( ONBEWUST)

De meesten mensen brengen 80% van hun tijd door in deze toestand. Mensen in conditie “wit” zijn afgeleid of zich niet bewust van hum omgeving. Ze zien niet alleen geen gevaar in hun onmiddellijke omgeving , maar ze zijn zich ook niet bewust van eventuele risico’s die kunnen opduiken. Een goed voorbeeld is iemand die geconcentreerd een boek zit te lezen, die aan het telefoneren is, of luistert naar muziek (al joggend door het stadsbos met een hoofdtelefoon bijvoorbeeld). In deze toestand word je een gemakkelijk doelwit voor zowat elke zakkenroller, overvaller, verkrachter, psychopaat of terrorist die je tegenkomt. Als je op dit ogenblik wordt aangevallen zal je zeer waarschijnlijk gekwetst worden voordat je in staat bent adequaat te reageren om jezelf te verdedigen. De enige plaats voor Wit is thuis (en dan nog).

 

  • ZELFVERDEDIGING KLEURCODE – GEEL (BEWUST)

Toestand Geel noemen we “Relaxed Awareness”, dit is waar we moeten zijn. Hoewel je niet op zoek bent naar problemen, heb je een zeer goede kans om ze te zien aankomen en op tijd te reageren. Mensen in deze toestand zijn op hun gemak, niet direct in gevaar, maar in het algemeen zich bewust van hun omgeving. Je bent in staat om alles te identificeren, je weet wie en wat er om je heen is. In toestand Geel kan je een verdachte persoon, situatie of object identificeren waar je meer aandacht aan moet besteden. Alles wat je intuïtie, achterdocht of nieuwsgierigheid prikkelt, dient nader te worden bestudeerd. Voorbeelden hiervan kunnen zijn: een menigte die verzamelt zonder duidelijke reden, iemand die dikke kledij draagt op een zomerse dag, iemand die angstvallig oogcontact vermijdt, iemand wiens handen je opeens niet meer kan zien, iemand die op een vreemde manier loopt, of iemand die gewoon staart naar je zonder duidelijke reden.

 

  • ZELFVERDEDIGING KLEURCODE – ORANJE (WAARSCHUWING)

Mensen in deze toestand zijn zich bewust geworden van een aantal niet-specifieke gevaren (via Conditie Geel) en zien de noodzaak om na te gaan of er sprake is van een legitieme bedreiging voor hun veiligheid. Het verschil tussen de toestanden Geel en Oranje is de identificatie van een specifiek doel voor verdere aandacht. Je hebt misschien een schreeuw gehoord, of plotseling lawaai waar je het niet verwacht had. Je hebt misschien een persoon of een groep mensen gezien die zich abnormaal gedragen, iemand wiens gedrag je ongemakkelijk maakt, of iemand die niet past in de menigte. In deze toestand moet je je richten op het vage gevaar, maar niet ten koste van een breder bewustzijn van je omgeving. Problemen kunnen beginnen op andere plaatsen dan die die je aandacht heeft getrokken (bijvoorbeeld een hinderlaag door 2 overvallers of gauwdieven). Als het gevaar reëel is, zal je naar toestand Rood moeten gaan. Als het om een vals alarm blijkt te gaan, ga je gewoon weer terug naar toestand Geel. Dit is een goed moment om “wat als” scenario’s af te spelen in je geest. Wat als de auto voor me een bocht naar links maakt? Wat als die jongens aan die witte auto iets van plan zijn? Ik steek de straat over om te zien of ze van richting te veranderen. Door het uitvoeren van deze scenario’s voordat ze gebeuren, zult je opties hebt. Als iemand A doet, dan doe ik B. Het is niet “als iemand A doet, ben ik een hulpeloos hert in de koplampen met mijn laatste gedachte op aarde “Dit kan mij niet gebeuren.””

 

  • ZELFVERDEDIGING KLEURCODE – ROOD (BETROKKEN)

Conditie Rood (ook bekend als “dit gaat pijn doen”): het is nu bijna onvermijdelijk dat jij en/of je nieuwe vriend gekwetst gaat worden. Mensen in deze toestand worden geconfronteerd met een potentiële dreiging of tegenstander, of bevinden zich in de nabijheid van iemand die reeds erg agressief en is dichtbij genoeg om ze snel aan te vallen. Conditie Rood betekent dat je alle reden hebt om te geloven dat iemand of iets een bedreiging is voor jezelf of iemand bij je. Op dit punt is het verstandig om je in de richting van vluchtwegen te begeven, locaties met strategische dekking, plaatsen waar je je kan verstoppen, of je voorbereiden om te vechten om in veiligheid te raken indien nodig. Plaatsen waar je je kan verbergen (bijvoorbeeld een struik) zorgen ervoor dat slechterikken je niet kunnen zien, maar voorzien niet veel fysieke bescherming, terwijl dekking (bijv. een stenen muur) ervoor kan zorgen dat een aanvaller je niet kan bereiken, of je met zijn wapen kan verwonden. Als de dreiging een persoon is in plaats van een verdacht voorwerp kunt je je mogelijk snel terugtrekken of door middel van verbale de-escalatie de situatie proberen op te lossen.

 

  • ZELFVERDEDIGING KLEURCODE – ZWART (AANGEVALLEN)

De mensen in deze toestand worden aangevallen. Praten en ander de-escalatie pogingen zijn niet langer mogelijk. Je moet vluchten of terugvechten, met behulp van alle passende afleiding en/of wapens die tot je beschikking staan. Als de dreiging een persoon is, moet het je bedoeling zijn om de aanval te stoppen, tot je kan ontsnappen naar een veilige plaats, of je anderszins veilig kan blijven tot er hulp komt. Je doel is om veilig te zijn, niet om je aanvaller te doden of hem/haar een lesje te leren. Het is vanzelfsprekend dat je moet proberen om nooit in conditie zwart te raken.

Deze kleurcodes zijn handig voor meer dan zelfverdediging: als je aan het rijden bent en snel moet stoppen voor een kind dat de weg oploopt bijvoorbeeld.

Het is heel moeilijk on van het ene niveau naar het andere te gaan als je verrast bent, zeker van wit direct naar zwart. Je kan dus best oefenen om minstens in Geel te zitten als je buiten bent. Het is natuurlijk niet de bedoeling dat je constant paranoide over straat loopt, denkend dat er een overvaller achter elke muur staat. In deze situaties moet je zelf de afweging maken van “veiligheid versus gemak”.

Meer informatie: A Primer on Situational Awareness | STRATFOR

3 replies

Trackbacks & Pingbacks

  1. […] Situational Awareness – wees je bewust van je omgeving […]

Comments are closed.